Poetin En Xi Ver Voorbij De Rubicon

Toen de Russische president Vladimir Poetin en de Chinese president Xi Jinping in februari 2022 voor het eerst hun ‘geen grenzen’-relatie verklaarden en daar na de invasie van Oekraïne als weerbestendige vrienden aan vasthielden, staken ze de Rubicon over in hun confrontatie met wat zij beschouwen als de “vijandige” door de VS geleide wereldorde.

Hun top van vorige week, die de betrekkingen op zowel economisch als militair vlak op uitdagende wijze verdiepte, plaatste de 21e-eeuwse tsaar en de Rode Keizer een flink eind op weg naar een ‘nieuw tijdperk’ voorbij de liberale wereldorde die zij voor ogen hadden toen zij thee dronken in Zhongnanhai. het ommuurde leiderschapscomplex in het centrum van Peking. Analoog gesproken zijn ze nu halverwege Rome, waar Julius Caesar, in de historische referentie, een burgeroorlog uitlokte en een dictatuur vestigde bij zijn terugkeer van de verovering van de volkeren van Gallië.

De bijeenkomst vond plaats toen Rusland terrein won op het slagveld tegen het door de NAVO gesteunde Oekraïne, niet in de laatste plaats dankzij de economische reddingslijn uit Peking, terwijl de Amerikaanse president Joe Biden 100% tarieven oplegde aan in China gemaakte elektrische voertuigen, het 25%-tarief op zonnecellen werd verdubbeld, aanvankelijk opgelegd door Donald Trump, tot 50%, en hij verdrievoudigde de heffing op Chinese EV-lithium-ionbatterijen.

Het lijkt erop dat de Chinese strategie om zowel de steun aan Rusland als de voortzetting van de economische banden met het Westen te spreiden net zo onhoudbaar wordt als het wensdenken in het Westen dat het een wig zou kunnen drijven tussen Poetin en Xi. De ‘krachtige drijvende kracht’ van hun verkondigde solidariteit bevordert juist het ‘blok’-systeem en de ‘Koude Oorlog-mentaliteit’ die door hun retoriek wordt gekleineerd – ook al zijn ze niet geheel misplaatst als ze het Westen de schuld geven, dat in veel opzichten een medeschuldige is van het aanwakkeren van de toenemende botsing.

Zoals altijd het geval is bij escalatiepatronen, is het één een voorwaarde voor het ander. Push houdt pushback in, en dan pushback tegen pushback, enzovoort.

Kortom: we krijgen nu al een duidelijk beeld van hoe het nieuwe tijdperk er voor ons uit zal zien. Terwijl conflicten de afnemende ballast van de integratie, die tijdens de periode van mondialisering is ontstaan, overweldigen, worden solide blokken – geocultureel, geopolitiek en geo-economisch – zo verhardend dat ze niet gemakkelijk zullen worden ontmanteld als ze eenmaal stevig op hun plaats staan.

Uit elkaar gaan vanwege een gemeenschappelijk belang

Deze versterking van een ‘multipolaire wereld’ degradeert de hoop op constructieve planetaire samenwerking op het gebied van klimaatverandering naar de gelederen van andere onmogelijkheden, zoals een tweestatenoplossing tussen Israëli’s en Palestijnen. In het historische kader zou dat wel eens het grootste gevolg kunnen zijn van waar we naartoe gaan.

Het is ronduit ironisch dat de nieuwe tarieven van Biden op Chinese groene technologieën worden gerechtvaardigd door de bewering dat eerlijke concurrentie wordt onderdrukt door industriebeleid van het soort dat de VS nu zelf ten uitvoer legt via de Inflation Reduction Act, die op hun beurt de Amerikaanse economie in rep en roer brengen, en de eigen bondgenoten in Azië en Europa onder dezelfde claim. En dat komt bovenop de nog rijkere ironie dat de planetaire noodzaak om de opwarming van de aarde te bestrijden het terrein van hernieuwd nationalisme is geworden.

Je kunt je de logica van Biden voorstellen: “Als ik geen beslissend beeld projecteer van het beschermen van de Amerikaanse banen en industrie tegen de Chinese export, zullen al die stemmen bij de komende verkiezingen door de belegerde werkende middenklasse in de swing states van Amerika naar Trump gaan, die dat niet doet. ontkent alleen de klimaatverandering geheel en al, maar heeft in essentie beloofd de Amerikaanse democratische normen te ontwrichten.”

Zou Biden, terwijl de klimaatklok doortikt, in staat zijn om protectionistische barrières terug te dringen als hij wordt herkozen, vooral als Europa dit voorbeeld volgt en China reageert op een manier die de instroom van export blokkeert waarvan de NAVO-bondgenoten die Oekraïne verdedigen, met name Duitsland, zo substantieel afhankelijk zijn?

De vooroorlogse ervaringen uit het verleden hebben ons geleerd dat protectionisme een bedrog is. Maar het is een bijzonder gevaarlijke gok om groene technologieën politiek te bewapenen wanneer de leefomgeving op aarde op de rand staat van een onomkeerbare waterval in de richting van een ramp. De tijd die dringt zal leren waar dat toe leidt.

In zijn huidige vorm hangt de beste hoop voor de toekomst af van het vermogen van het ‘mondiale lokalisme’ om de in blokken bevroren geopolitiek te omzeilen door middel van subnationale samenwerking van bereidwillige netwerken tussen steden en regio’s over de hele wereld – hoewel ook dat onvermijdelijk beperkt zal worden door de mate waarin de vrije stroom van groene technologieën echt vrij is.

Toen Xi in maart 2023 voor de deur van het Kremlin afscheid nam van Poetin tijdens een staatsbezoek aan Moskou, waren de afscheidswoorden van Xi: “Op dit moment zijn er veranderingen – zoals we die al honderd jaar niet meer hebben gezien – en wij zijn de degenen die deze veranderingen samen aandrijven.”

China en Rusland hebben dat uiteenlopende pad niet alleen in kaart gebracht, maar herhaaldelijk opnieuw bevestigd bij het Westen. De langdurige periode van het vagevuur na de Koude Oorlog is definitief voorbij en een nieuw tijdperk dat de wereld opnieuw verdeelt, is nog maar net begonnen.

Vrij naar Nathan Gardels, hoofdredacteur van Noema