De Rode Draden Van Xi's China

De Opperste Leider Is Een Echte Gelovige In Historisch En Dialectisch Materialisme door op in Politiek

Vrij naar Nathan Gardels, hoofdredacteur van Noema

De ingrijpende koerswijziging in China die door Xi Jinping is bewerkstelligd, verbijstert het Westen, dat nog maar tien jaar geleden geloofde dat er een grote convergentie werd gesmeed door globalisering.

De tekenen van deze verschuiving waren voor het oog verborgen, overschaduwd door de misleidende kracht van de verkeerde metafoor. Gezien het ideologische cynisme van de nomenklatura in de jaren voorafgaand aan de ondergang van de Sovjet-Unie, verwierpen velen in het Westen op dezelfde manier de gezwollen liturgie van de proclamaties van de Chinese Communistische Partij als lege retoriek waar niemand echt in geloofde, niets meer dan een dekmantel voor het rauwe behoud van de macht.

In zijn nieuwe boek "On Xi Jinping: How Xi's Marxist Nationalism Is Shaping China And The World" probeert Kevin Rudd, een voormalige Australische premier en voormalig hoofd van de Asia Society die vloeiend Mandarijn spreekt, dat idee te ontkrachten.

Volgens Rudd is Xi een echte gelovige wiens acties stevig worden geleid door wat hij beschouwt als de "objectieve wetenschappelijke waarheden" die worden onthuld door de marxistische filosofie van dialectisch en historisch materialisme.

Het is uit deze rode draden dat "Xi Jinping Thought", dat Rudd definieert als "marxistisch-leninistisch nationalisme", is gesponnen. In essentie heeft Xi de pragmatische "leer van de praktijk"-benadering van Deng Xiaopings "hervorming en openstelling" omgedraaid en is hij teruggekeerd naar de dominante ideologie die het Mao-tijdperk kenmerkte.

Om te begrijpen hoe de Chinese leiders de wereld vandaag de dag zien, moet je door hun rode lens kijken, zoals Rudd doet.

Dialectiek en dictatuur

Het idee van dialectisch materialisme is dat verandering plaatsvindt wanneer er in de objectieve fysieke realiteit omstandigheden bestaan die met elkaar in conflict zijn. Die omstandigheden kunnen alleen worden overwonnen door de verzoening van tegenstellingen die het ene aspect in het andere ondermijnen, waardoor een nieuwe toestand ontstaat. In de Darwinsche evolutie bijvoorbeeld, wordt het conflict tussen een soort en zijn omgeving opgelost door aanpassing aan de omstandigheden waarmee hij wordt geconfronteerd, of hij sterft uit.

Marx' idee van historisch materialisme is dat de economische onderbouw de bovenbouw van politiek en cultuur bepaalt. De geschiedenis vordert door een oplossing van de tegenstelling tussen de economische basis en sociale relaties. Op deze manier maakte slavernij plaats voor feodalisme, dat plaatsmaakte voor kapitalisme.

In het kapitalisme worden de massa's vervreemd van hun eigen samenleving omdat de rijkdom die door hun collectieve arbeid is gecreëerd, wordt toegeëigend door de particuliere eigenaren van kapitaal, die ook alle politieke en culturele instellingen controleren. Die tegenstelling kan alleen worden overwonnen door klassenstrijd om collectief bezit van rijkdom te bereiken — dat wil zeggen communisme — wat op zijn beurt weerspiegeld zou worden in harmonieuze sociale relaties die één universeel belang dienen.

Lenins bijdrage was zijn visie dat alleen een gedisciplineerde, gecentraliseerde partij, geconsolideerd door de marxistische ideologie, de anderszins impotente diaspora van de massa's kon organiseren om de geschiedenis vooruit te helpen. Het is het instrument om een "dictatuur van het proletariaat" te bereiken en in stand te houden.

Xi Jinping Gedachte

Door een reeks toespraken, rapporten en Politburo-studiesessies van de afgelopen jaren te overzien, haalt Rudd Xi's aanhoudende nadruk eruit op hoe de "'wetenschappelijke waarheid van het marxisme-leninisme' China heeft gered van zijn cultuur van nationale 'passiviteit', wat heeft geresulteerd in een natie die nu het 'initiatief' neemt." Marxisme, zoals Xi het stelt, is de belangrijkste kracht die "de vooruitgang van de menselijke beschaving" heeft bevorderd. Tot op de dag van vandaag wordt “Marx nog steeds erkend als de nummer één denker van het millennium.”

Rudd citeert een fascinerende toespraak van Xi in 2015 waarin hij het oude Chinese denken aanhaalt als een bevestiging van de waarheden van de marxistische methodologie. Het putten uit deze beschavingslijn is wat Xi Jinping Thought onderscheidt van alle eerdere formuleringen van Sinicized Marxism.

“Onze partij moet blijven putten uit de wijsheid van de marxistische filosofie en bewuster de wereldvisie en methodologie van het dialectisch materialisme hooghouden en toepassen,” vertelde Xi op een werkconferentie over ideologie en propaganda. “Door zijn eigen claim op filosofische originaliteit toe te voegen,” schrijft Rudd, “wees Xi ook naar veel elementen van de Chinese klassieke traditie die, zo betoogde hij, de universaliteit van dialectisch materialistische voorschriften versterkten. Deze omvatten Xi's vertolking van 'Yin', 'Yang' en de 'Dao' als onderstreping van de universele waarheid van de eenheid van tegenstellingen, de wetten van beweging en de verzoening van tegenstrijdigheden binnen een algehele marxistische traject van vooruitgang. Met andere woorden, bij het uitoefenen van zijn macht als China's nieuwe filosoof-koning, verkondigde Xi's wereldbeeld nu dat kritische elementen van de Chinese traditie zowel voorafgingen aan als afzonderlijk de centrale ideologische claims van het marxisme op objectieve, progressieve waarheid valideerden."

Over tegenstrijdigheid

De sleutel tot het correct analyseren van de wereld door middel van de dialectische methodologie is het identificeren van de "principal contradiction” van een gegeven historische conditie en het bepalen of het op een “antagonistische” of “niet-antagonistische” manier kan worden opgelost.

Hoe heeft Xi’s analyse van de dialectische beweging van de geschiedenis zijn huidige beleid beïnvloed? Wat zijn de tegenstrijdigheden van wat Xi het “nieuwe tijdperk” noemt die een dialectische oplossing vereisen?

Van wat Rudd kan opmaken, ziet Xi de decennia van “openstelling” en globalisering die China naar de top van de wereldeconomie hebben getild, als het achterlaten van de ontluikende heropleving van een kapitalistische klasse in een zeer ongelijke samenleving waarin de waarden van China worden uitgehold door de spirituele besmetting van westerse ideeën.

Op mondiaal niveau heeft het succes van China’s verjonging het door Amerika geleide Westen ertoe aangezet te beseffen dat zijn hegemonie wegglijdt. Volgens de wet van de beweging van tegenstellingen is zijn reactie om te proberen de verdere opkomst van China te blokkeren.

Voor Xi is de “belangrijkste tegenstelling” voor China binnenlands dus “tussen een onevenwichtige en ontoereikende ontwikkeling en de steeds groeiende behoefte van de bevolking aan een beter leven” die opnieuw in evenwicht moet worden gebracht. Wereldwijd is de “belangrijkste tegenstelling” het ideologische en economische conflict met de VS dat een antagonistische rol heeft gekregen op het gebied van militaire zaken en nationale veiligheid.

Ideologische heroriëntatie

In zekere zin is Xi niet zozeer afgeweken van het recente verleden van de partij, maar heeft hij juist vastgehouden aan een lang gekoesterde ideologische instelling die afweek van zijn vaste koers naarmate China rijker werd.

In 1988 ontmoette ik in Beijing Hu Qili, de ideologieleider van de partij en destijds het jongste lid van het Permanente Comité van het Politbureau. Hij maakte duidelijk dat Dengs hervormingen na Mao begrepen moeten worden in de context van “de wetenschappelijke wetten van de ontwikkeling van productiekrachten.”

Zoals Hu het verwoordde: "kapitalisme heeft geen patentrecht op een markteconomie." Het losmaken van marktconcurrentie was nooit bedoeld om van China een kapitalistische samenleving te maken. Dat was niet het eindpunt van waar het naartoe ging, maar slechts een middel om daar te komen. Het was slechts een overgangsfase die nodig was om welvaart te genereren die overvloedig genoeg was om de rijkdom eerlijker te verdelen in de volgende fase van het socialisme.

Meer dan drie decennia later gelooft Xi dat de volgende fase historisch gezien rijp is voor realisatie. Om dat doel te bereiken, heeft hij resoluut ingegrepen om "overmatige rijkdom" aan te pakken, marktkrachten te temmen en de rijkdom eerlijker te verspreiden via wat hij "gemeenschappelijke welvaart" noemt.

Zoals Rudd het beschrijft, is Xi expliciet geweest dat de partij "haar economische ontwikkelingsmodel moet aanpassen om met toenemende ongelijkheid om te gaan, en de 'vermarkting' van alles moet verwerpen. Ideologisch gezien heeft Xi duidelijk gemaakt dat deze verschuiving in inkomensverdeling deel uitmaakt van een bredere ideologische ‘herschikking’ (tiaozheng) in de relatie tussen de economische basis en de sociale bovenbouw, of tussen de productiefactoren en de productieverhoudingen.

Met andere woorden, Xi’s zorg is dat de hervormingen van de Chinese markteconomie niet alleen potentieel een nieuwe klasse kapitalisten voortbrachten, maar dat deze klasse de politiek van de bovenbouw zou kunnen ondermijnen, waar ideologisch bewustzijn fundamenteel bleef. Dit gevaar op de langere termijn werd gevormd door degenen die liberaal-democratische politieke hervormingen eisten, of door de corruptie van de revolutionaire cultuur van de partij, of beide.”

Rudd catalogiseert Xi’s zwarte lijst van “kapitalistische klassenconcepten” zoals “constitutionele democratie en scheiding der machten” en “burgermaatschappij” die “het leiderschap van de Communistische Partij zouden ondermijnen.” Xi waarschuwt ook voor het gevaar van het concept van universele waarden dat “de kernwaarden van het socialisme zou vervangen” terwijl “vrijheid van de media” wetenschappelijke marxistische waarheden zou uitdagen. Al deze westerse ideeën, zo verkondigt Xi, “zijn gericht op het veranderen van de fundamentele economische infrastructuur van ons land en het verzwakken van de controle van de overheid over de nationale economie.”

Samen met zijn Politburo-collega Wang Huning heeft Xi betoogd dat een terugkeer naar de traditionele beschavingswaarden van China een cruciaal bolwerk is tegen de invloed van de massacultuur uit het Westen, die sociale desintegratie, gebrek aan solidariteit, nihilistisch consumentisme en individualisme heeft bevorderd.

Het is de moeite waard om hier op te merken dat toen ik Hu Qili ontmoette op het leiderschapscomplex in Zhongnanhai, drie jaar voor het bloedbad op het Tiananmenplein in 1989, hij toen al waarschuwde voor het gevaar van “spirituele vervuiling” dat onvermijdelijk zou gepaard gaan met het openen naar het Westen.

De omgekeerde beweging van de geschiedenis

In de taoïstische filosofie van de eenheid van tegenstellingen is één van de grondbeginselen het principe van “de omgekeerde beweging van de geschiedenis.” Zoals we in Noema hebben besproken, stelt dit principe dat de overheersing van krachten die de geschiedenis in één richting bewegen, ook de tegengestelde krachten voedt. Na verloop van tijd transformeert elk van hen de ander wederzijds. Naarmate de ene kracht sterker wordt, verzwakt de andere, en vice versa.

De koerswijziging die Xi heeft uitgestippeld is zelf een manifestatie van de taoïstische dialectiek van verandering die hij heeft omarmd om zijn marxistische ideologie te valideren met Chinese kenmerken.



Deel uw gedachten met ons. Stuur een e-mail naar feedback@noemamag.com.
U kunt nu naar Noema-artikelen luisteren via Noa en ze ook lezen! Zoek gewoon naar de pictogrammen "???? Luisteren" op onze homepage.
UITGEVER: Nicolas Berggruen
REDACTIE: Orhan Pamuk, Pankaj Mishra, Dambisa Moyo, Rocio Martinez-Sampere, Patrick Soon-Shiong, Onora O’Neill, Elif Shafak, Reid Hoffman, Walter Isaacson, Arianna Huffington, Pico Iyer, Yoichi Funabashi, Fareed Zakaria, Helle Thorning-Schmidt, Kathleen Miles, Nathan Gardels, Bing Song
REDACTIETEAM: Nathan Gardels, hoofdredacteur; Kathleen Miles, hoofdredacteur; Nils Gilman, adjunct-redacteur; Peter Mellgard, adjunct-redacteur; Tami Abdollah, hoofdredacteur; Jennifer Prohov, redacteur Doelgroepgroei; Amara Higuera, kunstredacteur; JoAnna Klein, feitenchecker; Mani Chandy, nieuwsbriefredacteur;Alex Gardels, video-editor;Joe Zadeh, gastschrijver; Jennifer Bourne, adjunct-hoofdredacteur en vertaler; Claire Isabel Webb, adjunct-hoofdredacteur; Jonathan Blake, adjunct-hoofdredacteur
FacebookTwitterInstagramLinkedInTikTokThreadsYouTubeWebsite
Noema Magazine
Bradbury Building, 304 S. Broadway, Suite 500, Los Angeles, CA 90013
Voorkeuren | Afmelden